عوارض دیابت چیست؟
خوردن قرص، چک کردن همیشگی قند خون یا تزریق انسولین احتمالا ایده‌ی چندان خوبی برای داشتن اوقات خوش به نظر نمی‌رسد. اما حداقل تلاش برای کنترل دیابت بهترین چاره برای پیشگیری از وقوع عوارض وحشتناک آن است.
دکتر بتول هاتی پوقلو، متخصص غدد در کلینیک کلیوند معتقد است، اگر مراقب خودتان نباشید، عوارض دیابت ۵ سال پس از ابتلا آغاز می‌شود؛ و ظرف حدودا ۱۰ تا ۱۵ سال، اکثر بیماران با مشکلات متعددی روبرو خواهند شد. خوشبختانه، پیروی از یک رژیم مغذی، ورزش و مصرف دارو نه تنها ممکن است عوارض و پیشرفت بیماری را متوقف کند، بلکه ممکن است آنها را معکوس نماید.
عوارض دیابت چیست؟
برای پیروی از برنامه‌ی درمانی به انگیزه نیاز دارید؟ در ادامه به مشکلات و عوارضی که با توقف درمان رخ می‌دهد، اشاره می‌کنیم.
افزایش کلسترول و فشار خون
در دیابت نوع ۱، بدن تولید انسولین، هورمون تنظیم قند خون، را متوقف می‌کند. در دیابت نوع ۲، بدن قادر به مصرف انسولین تولید شده نیست. در نتیجه، هر چه کلسترول خوب پایین‌تر باشد، میزان چربی‌های مضر به‌نام تری‌گلیسیرید افزایش می‌یابد. مقاومت بدن به انسولین منجر به سخت شدن عروق باریک می‌شود که فشار خون را افزایش می‌دهد. درنتیجه، حدودا ۷۰٪ از افراد مبتلا به دیابت، نوع ۱ یا ۲، فشار خون نیز دارند، عاملی خطرناک برای سکته، بیماری‌های قلبی و اختلالات تفکر و حافظه.
دکتر رابرت گبی، مدیر ارشد پزشکی در مرکز دیابت جاسلین در بوستون می‌گوید، چنانچه با ورزش و رژیم به تنهایی و یا با درمان دارویی موفق به کنترل فشار خون بالا و کلسترول بالا نشوید، پیشرفت سایر عوارض تسریع می‌گردد.
ضعف بینایی
بیش از ۴ میلیون نفر از افراد دیابتی متحمل درجاتی از رتینوپاتی، یا آسیب‌های بافت حساس به نور در پشت چشم، هستند. این امر از قند خون بالا که به عروق خونی ظریف چشم آسیب می‌رساند، ناشی می‌شود، فرآیندی که ۷ سال پیش از تشخیص آغاز می‌شود.
مراحل اولیه هیچ‌گونه علائمی ندارد، اما به مرور دید را تارتر می‌کند.
نتایج مطالعات بر روی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان می‌دهد، چنانچه شاخص قند خون در طول زمان حدودا ۱٪ افزایش یابد، خطر ایجاد یا وخامت مشکلات چشمی حدودا یک سوم افزایش می‌یابد.
هاتیپوقلو می‌گوید که در بیست سال آینده، حدود ۸۰٪ افراد دیابتی مبتلا به رتینوپاتی و حدود ۱۰۰۰۰ نفر نیز سالانه نابینا می‌شوند.
از کار افتادن کلیه‌ها
در طول زمان، قند خون بالا نفرون‌ها، ترکیبات کوچکی در کلیه‌ها که تصفیه‌کننده‌ی خون هستند، را غلیظ و زخمی می‌کنند. ترشح پروتئین در ادرار در ۷٪ از موارد ناشی از مراحل اولیه‌ی مشکلات کلیوی است که در گذر زمان دیابت نوع ۲ بدل خواهد شد.
هاتیپوقلو می‌گوید، حدودا نیمی از افرادی که دیابت خود را کنترل نمی‌کنند در ده سال آینده متحمل آسیب‌های کلیوی، شرایطی که یا نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد، خواهند شد.
عوارض دیابت چیست؟
ضعف اعصاب
حدود ۷.۵٪ از افراد مبتلا به دیابت نروپاتی، آسیب عصبی ناشی از قندخون بالا، دارند. در نهایت نیز حدود نیمی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ به آن مبتلا می‌شوند.
به‌گفته‌ی گبی در ابتدا ممکن است هیچ نوع نشانه‌ای از سوزش خفیف یا بی‌حسی در دست و پاهای خود نداشته باشند. اما درنهایت، نروپاتی می‌تواند موجب درد، ضعف و مشکلات گوارشی شود، در عین حال به عصب‌های کنترل‌کننده‌ی دستگاه گوارش آسیب برساند.
احتمال از دست دادن یکی از پاها
به مرور که آسیب طولانی عصب بین مغز و اندام‌های تحتانی وخیم‌تر می‌شود، قدرت ماهیچه‌ها نیز کمتر شده و شکل پا تغییر می‌کند، همین امر موجب انحراف انگشت شست پا، کف پای صاف یا سایر بدفرمی‌ها می‌شود.
یک قدم اشتباه یا سنگ‌ریزه در کفش می‌تواند موجب یک زخم کوچک شود؛ بی‌حسی اندام‌ها موجب می‌شود از آن آگاه نشده و گردش خون ضعیف در رگ‌های خونی آسیب دیده، بهبود را کند می‌کند.
نتیجه‌ی نهایی: به‌گفته‌ی گبی، عفونت شایع تا استخوان گسترش می‌یابد. افراد دیابتی سالانه حدود ۷۳۰۰۰ قطع عضو اندام تحتانی بدن را متحمل می‌شوند و حدود ۶۰٪ قطع عضوها در افراد دیابتی اتفاق می‌افتد.
عوارض دیابت چیست؟
مستعد عارضه‌های قلبی
علاوه برا افزایش فشار خون و کلسترول، قند خون بالا می‌تواند مستقیما به سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و عضلات قلب آسیب برساند. احتمال خطر حمله‌ی قلبی در افراد دیابتی نزدیک به ۲ برابر و احتمال سکته‌ی مغزی تا ۴ برابر است. هاتیپوقلو می‌گوید: حمله‌ی قلبی قاتل شماره یک بیماران دیابتی است. صرفنظر از اینکه اغلب مهلک است، سکته موجب فلج شدن یا از کارافتادگی‌‌های شدید می‌شود.
زندگی کوتاه‌تر
تمامی مشکلات مربوط به سلامتی سرانجام می‌تواند به عارضه‌ی نهایی منجر شود: یعنی مرگ زودرس.
مطالعات اخیر در جاما نشان داد، زنان مبتلا به دیابت نوع ۱، ۱۳ سال کمتر از سایرین که به دیابت مبتلا نیستند، عمر می‌کنند. رسما دیابت به عنوان هفتمین عامل مرگ‌ومیر شناخته شده، اما از آنجایی که اغلب عوارض ناشی از آن را در گواهی فوت ذکر می‌کنند و نه خود بیماری را، عدد واقعی ممکن است خیلی بیشتر اینها باشد.
عوارض دیابت چیست؟