بسیاری از مردم هر ساله در انتظار فصل شنا به سر می برند تا از نور پر حرارت خورشید استفاده کرده و علاوه بر فرار از خستگی قدری از فشار گرما بر بدن خود کم کنند؛ البته در این میان عده ای هم قصد شنا ندارند، بلکه در پی تغییر رنگ هستند.
این گروه ترجیح می دهند چند ساعت زیر نور خورشید بمانند تا رنگ پوست شان تغییر کند؛ غافل از اینکه پوست با قرار گرفتن طولانی مدت زیر نور خورشید دچار آفتاب سوختگی می شوند و بعضا می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.
آفتاب سوختگی یکی از تاثیرات مخرب نور خورشید بر بدن هنگام شنا در دریا و یا استخرهای روباز است که به التهاب پوست پس از مواجهه بیش از حد با آفتاب گفته می شود. اشعه آفتاب دارای طیف مرئی و اشعه نامرئی ماورای بنفش و مادون قرمز است.
این دو اشعه نامرئی ممکن است سبب ایجاد سوختگی شوند. در اثر تابش آفتاب به سطح دریاها یا نقاط پربرف کوهستانی اشعه ماورای بنفش بیشتر منعکس و باعث سوختگی می‌شود.
برخی معتقدند که میزان اندک آفتاب سوختگی آسیبی به پوست نمی رساند اما متخصصان بارها هشدار داده اند که این طرز فکر اشتباه و آفتاب سوختگی در دوران کودکی و نوجوانی می تواند به سرطان پوست در دوران بزرگسالی تبدیل شود.
قرار گرفتن بیش از حد زیر نور آفتاب، ممکن است باعث سرطان پوست، پیری زودرس پوست و لک پوستی شود؛ هرچند تماس پوست بدن با نور آفتاب برای استحکام استخوان های بدن ضروری است، ولی تماس مداوم و بدون حفاظ در طولانی مدت می تواند عوارض بعضا جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
** نور خورشید
اشعهٔ مادون قرمز امواج فروسرخ دسته ای از پرتوهای نامرئی خورشید هستند که بعد از برخورد با جسم موجب گرم شدن آن می‌شود و به همین دلیل است که وقتی در مقابل نور خورشید قرار می‌گیریم احساس گرما می کنیم.
اشعه مادون قرمز نور خورشید حرارت و گرما تولید می کند و در صورت محافظت نکردن می تواند آسیب های زیادی به پوست وارد کند که از جمله آن آفتاب سوختگی است.
اشعه ماورای بنفش (فرا بنفش) نیز در محدوده ای از طیف نور خورشید است که پس از طی میلیون ها کیلومتر از خورشید به ما می رسد. این قسمت از نور خورشید در محدوده بینایی انسان نیست و نمی توانیم آن را ببینیم به همین خاطر به آن نور تاریک نیز می گویند.
این اشعه خود به سه دسته تقسیم می شود: UV-A,UV-B,UV-C . جو زمین شدت ورود اشعه را می گیرد. علاوه بر جو زمین عواملی چون گردوغبار، آلودگی هوا و ابرها نیز از شدت ورود اشعه می کاهند. به همین خاطر کوهنوردان در ارتفاعات کوه ها بیشتر در معرض تابش این اشعه هستند.
** آفتاب سوختگی و افزایش سرطان پوست
معاون مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام، گفت:اشعه آفتاب پس از برخورد با سطح شن و ماسه اثر بیشتری روی پوست می گذارد.
دکتر نصیری کاشانی افزود: آفتاب سوختگی های دوران جوانی احتمال بروز سرطان های پوست را در بزرگسالی ۸ تا ۹ برابر افزایش می دهد.
وی ادامه داد: بهترین ساعات شنا قبل از ۱۰ صبح و پس از ۵ بعدازظهر است و شنا کردن در دریا یا استخرهای روباز باید با ملاحظاتی انجام شود تا به پوست آسیب نرسد.
معاون مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه در این ساعات میزان اشعه نور خورشید قابل قبول تر است، تاکید کرد: مردم خودشان را در معرض نور خورشید قرار ندهند و از گرفتن حمام آفتاب یا برنزه کردن پوست در سواحل و سولاریوم ها خودداری کنند.
نصیری تاکید کرد پیش از رفتن به شنا پوست بدن خود را به کرم های ضدآفتاب مناسب آغشته کنید تا سوختگی ناشی از نور آفتاب به حداقل برسد.
** استفاده از ضدآفتاب های مناسب
معاون مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام گفت: اگر در معرض آفتاب قرار می گیرید بهتر است از ضد آفتاب های مناسب برای بدن و صورت استفاده کنید. اما لازم نیست که SPF در کرم های ضدآفتاب را بالا ببریم. هرچه SPF ضد آفتاب بالاتر باشد، مواد محلول در چربی در آن بیشتر و تحمل استفاده برای مصرف کننده سخت تر می شود.
به گفته نصیری، برای ما ایرانی ها حدود ۳۰ SPF کافی است .
وی با اشاره به این که زمانی که ضد آفتاب می زنیم نباید فکر کنیم که کاملا از اشعه خورشید محافظت خواهیم شد، گفت: زمان دوام کرم ضدآفتاب حدود ۱٫۵ ساعت است و بعد از این مدت باید تجدید شود.
نصیری، عرق سوز شدن را یکی دیگر از عارضه های فصل گرما اعلام کرد و گفت: این عارضه که در فصل گرما شاهد آن هستیم، بیشتر در نواحی چین های بدن مشاهده می شود.
معاون مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام به مردم توصیه کرد در صورت امکان در ساعات اوج گرما در معرض نور خورشید قرار نگیرند تا دچار این عارضه نشوند.